Οι σημαίες στα μπαλκόνια

Βλέπω τις κρεμασμένες σημαίες στα μπαλκόνια, πλήθηναν τις τελευταίες μέρες λόγω της Εθνικής γιορτής. Σε πολλά μπαλκόνια παραμένουν αναρτημένες βρέξει – χιονίσει, δίπλα σε απλώστρες με μπουγάδες κάποιες φορές ή στερεωμένες όπως – όπως στα σίδερα απ’ τις τέντες ή στα κάγκελα.

Δεν ξέρω πώς προσλαμβάνεται ή προσμετράται ο πατριωτισμός στις μέρες μας, αλλά, νομίζω, ότι, και σ’ αυτό το θέμα, καθένας μας έχει μια γνώμη κι έναν πατριωτισμό στα μέτρα του.

Ίσως ο τρόπος που η έννοια της πατρίδας διαπερνά και διαχέεται μέσα στην Ιστορία της χώρας από τις επίσημες κρατικές αρχές, να επιτρέπει να διεισδύουν και να υπεισέρχονται παρερμηνείες ή παρεξηγήσεις, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο διευκολύνουν την αλλοίωση, την παραποίηση ή και την παραχάραξη, ακόμα, αυτού του όρου.

Ίσως, πάλι, τον κόσμο που τις τελευταίες δεκαετίες αλλάζει ραγδαία, διστάζουμε ή και φοβόμαστε ακόμα, να τον προσεγγίσουμε, να τον μελετήσουμε, να τον ερμηνεύσουμε, να τοποθετηθούμε -και αν και όπου χρειάζεται- να αλλάξουμε. Έτσι επιλέγουμε να διατηρήσουμε μια στενά εννοούμενη «πατριωτική στάση», που δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η εξωτερίκευση της εσωστρέφειάς μας, η αδυναμία κι η αμέλειά μας να αυτοπροσδιοριστούμε στο παγκόσμιο γίγνεσθαι με όρους του σήμερα ως οι απόγονοι και σύγχρονοι συνεχιστές της κληρονομιάς των προγόνων μας.

Ίσως γι’ αυτές τις συμπεριφορές μας, τα διακόσια χρόνια ελευθερίας να μην είναι αρκετά ν' αποτινάξουν προκαταλήψεις και ιδεοληψίες προαιώνιες -θα τολμούσα να πω- που εμποδίζουν, αφενός, ενός ελάχιστου μεταξύ μας συνεννόησης και συνεργασίας και αφετέρου, τη σαφή κι ευδιάκριτή αποσαφήνιση της θέση μας απέναντι στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Έτσι, αρκεί μια σημαία σ’ ένα μπαλκόνι για να καθησυχάζει τα όνειρά μας, ότι οι πατριώτες είναι εδώ και μπορεί κι η πατρίδα να κοιμάται ήσυχη.

Έτσι, αρκεί μια σημαία σ’ ένα μπαλκόνι για να φουσκώνει τα στήθια με ελεύθερο αέρα, αέρα σαν αυτόν που στεγνώνει παραδίπλα τη μπουγάδα.

Έτσι, αρκεί μια σημαία σ’ ένα μπαλκόνι για να τα βλέπουμε όλα καλά κι όλα ωραία όταν κοιτάζουμε το είδωλό μας στον καθρέφτη, αλλά όλα στραβά κι ανάποδα όταν διαβαίνουμε το κατώφλι της εξώπορτας, όταν ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με τον αδερφό, τον γείτονα, τον φίλο, τον κόσμο όλο.

Η ζωή, η ζωή μας, το γίγνεσθαι μέσα στο χρόνο, δεν είναι μια διαρκής έπαρση, όπως, πολύ περισσότερο μια έπαρση σημαίας. Δεν είναι άσπρο – μαύρο. Είναι μια περίπλοκη και σύνθετη πραγματικότητα, μια αλληλουχία καταστάσεων, συνθηκών και παραγόντων, που συντίθενται και δημιουργούν γεγονότα και τετελεσμένα ή πάλι αντιτίθενται για να δημιουργήσουν άλλα γεγονότα κι άλλα τετελεσμένα.

Αυτό προκύπτει κατά τρόπο πανηγυρικό -θα έλεγα- απ’ τη μελέτη της Επανάστασης του 1821, του πολέμου για την ανεξαρτησία -κατ’ άλλους. Πόσες φορές ο ηρωισμός βρέθηκε να συνυπάρχει με την προδοσία και πόσες το ψυχικό μεγαλείο με την ανθρώπινη μικροψυχία. Πόσα γεγονότα εθνικής ανάτασης σκιάστηκαν κι αμαυρώθηκαν από οδυνηρά συμβάντα διχασμού. Πόσες στιγμές αφοσίωσης κι ανιδιοτέλειας συνετρίβησαν και ποδοπατήθηκαν από συμπεριφορές σκοπιμότητας και υπολογισμού.

Παρ’ όλα αυτά, μέσα απ’ τις συμπληγάδες που διαμόρφωναν οι δυσμενείς και αντίξοες συνθήκες της εποχής, με κόπο, θυσίες, πόνο και κόστος, η απελευθέρωση ήρθε, η ελευθερία κατακτήθηκε. Γεγονός κορυφαίο η ανάδυση κι αναγνώριση έθνους, η δημιουργία πατρίδας. Η Ελλάδα μαζί με τις άλλες χώρες της Δύσης, τη Γαλλία, την Αγγλία, την Αμερική, αλλά και τη Ρωσία.

Κοιτώ τις σημαίες στα μπαλκόνια. Διακόσια χρόνια από το λάβαρο στην Αγία Λαύρα, από το «Ελευθερία ή Θάνατος», από το «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», διακόσια χρόνια. Πόσα μας δίδαξαν, πόσα μας έμαθαν, πόσα μας έδωσαν...

Πόσο, άραγε, μας ένωσαν;