Οι περίοικοι θα κάνουν τον σταυρό τους που γλύτωσαν τις περιουσίες τους και θα μαζέψουν τ’ αποκαΐδια απ’ τις αυλές και τα μπαλκόνια τους, οι υπόλοιποι θα κοιτάμε τις εικόνες των καμένων στους δέκτες και θα σχολιάζουμε άλλοι για την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού κι άλλοι για τον ανεπαρκή σχεδιασμό πυρόσβεσης και θα ψάχνουμε μέσ’ στις στάχτες ποιος θα ρίξει περισσότερη στάχτη στα μάτια του άλλου.
Συνηθισμένες καταστάσεις καλοκαιριού, καλοκαιριών, που μελαγχολικά μου μοιάζουν με τ’ αποκαΐδια πολλών δεκαετιών της ζωής μου, της ζωής μας. Τι κι αν είναι ο Μητσοτάκης σήμερα ή ο Τσίπρας χτες, η συζήτηση αυτή κι η επιχειρηματολογία, αν αλλάξεις μόνο τα ονόματα ανάλογα με το ποιος κυβερνά, επαναλαμβάνεται μονότονα, απελπισμένα, αδιέξοδα. Ακούγεται -σ’ όσα αυτιά εξακολουθούν να παραμένουν ανοιχτά- σαν αντίλαλος από ένα παρελθόν που λίγο – πολύ όλοι θα θέλαμε να ξεχάσουμε.
Όταν καίγονται σπίτια δίπλα ή μέσα σε δάση, ούτε οι πυλώνες της ΔΕΗ φταίνε -κατ’ αρχήν τουλάχιστον- ούτε οι ακραίες καιρικές συνθήκες κι η κλιματική αλλαγή -και πάλι κατ’ αρχήν. Ναι, πυρκαγιές και φυσικές καταστροφές συνέβαιναν και συμβαίνουν παντού στον κόσμο, που αιτίας τους, ναι, είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα ή η κλιματική αλλαγή· η συχνότητα, όμως, η έκταση και το μέγεθος των καταστροφών που σημειώνονται με ιδιαίτερη ένταση τελευταία στη χώρα μας, το κόστος σε ανθρώπινες ζωές και περιουσίες, είναι πολλαπλάσια δυσανάλογο από άλλων χωρών.
Έχουμε οικοδομήσει μια χώρα «εκτός σχεδίου». Αρέσει δεν αρέσει, είναι υπερβολή ή ισοπέδωση, η διαπίστωση αυτή ανακαλείται στο δικό μου -τουλάχιστον- μυαλό όταν βλέπω, ακούω ή πληροφορούμαι για κάποια καταστροφή που συνέβη κάπου στην Ελλάδα. Οι εξαιρέσεις υπάρχουν απλώς και μόνο για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα. [Γιατί, ναι, εξαιρέσεις πάντα υπήρχαν και ασφαλώς θα υπάρξουν].
Το εμπόδιο δεν ήταν και δεν είναι η έλλειψη πεφωτισμένων ή χαρισματικών ηγεσιών, ούτε τόσο η ανεπάρκεια προγραμμάτων ή ιδεών. Πιστεύω πια, μετά από τόσες δεκαετίες ζωής κι αφουγκραζόμενος τον απόηχο μια Ιστορίας 200 χρόνων ελευθερίας, ότι η κυριαρχία στις αντιλήψεις και τη νοοτροπία μας του ατομικού συμφέροντος, της ιδιοκτησίας και του ανταγωνισμού, επισκιάζει και, τελικά, κατισχύει των όποιων απόψεων και σχεδίων για προβολή και επιβολή του συλλογικού και δημοσίου συμφέροντος.
Έτσι, εμείς, οι πολλοί ανώνυμοι, οι πολίτες απ’ τη μια, βολευόμαστε με παροχές και μέτρα πρόσκαιρα, εφήμερα, επιφανειακά, αρκεί να μας βολεύουν, να μας εξυπηρετούν ή εν πάσει περιπτώσει να μην εμποδίζουν τις ατομικές δραστηριότητές μας, έστω κι αν αυτά είναι ασύμφορα, άσκοπα, αναποτελεσματικά· «έργα βιτρίνας».
Οι εκπρόσωποί μας απ’ την άλλη, οι λίγοι επώνυμοι, οι εκλεγμένοι, οι αιρετοί, ενόψει του γεγονότος της ψήφου και της ανάγκης επανεκλογής τους, επιτρέπουν, ανέχονται ή υποκύπτουν στην ευκολία βραχυχρόνιων λύσεων αντί βαθύτερων αλλαγών, επιφανειακών αποφάσεων αντί εμπεριστατωμένων μελετών, περιστασιακή ικανοποίηση ομάδων πίεσης και συμφερόντων που αντιστρατεύονται γενικότερα αιτήματα κι επιδιώξεις· «έργα στο πόδι».
Μ’ αυτό τον τρόπο, δεν βλέπουμε το δάσος αλλά μόνο σπίτια που καίγονται, δεν βλέπουμε το ρέμα αλλά μόνο πόλεις που πνίγονται, δεν βλέπουμε την εκπαίδευση αλλά μόνο παιδιά άνεργα, δεν βλέπουμε την οικουμένη αλλά μια μικρή αδικούμενη πατρίδα· η προστασία του περιβάλλοντος εξαντλείται στις γλάστρες στο μπαλκόνι μας, η ανθρωπιά κι η αλληλεγγύη μας αρχίζουν και τελειώνουν στο τι κάνει η κατσίκα του γείτονα. Μ’ αυτό τον τρόπο, το ψάρι, πάντα, βρωμάει απ’ το κεφάλι και κάπως έτσι, πάντα υπάρχουν οι ευχάριστες υποσχέσεις και ειδήσεις -για να μην ξεχνιόμαστε- ότι κάποιοι άλλοι μπορούν όλα να τα κάνουν καλύτερα.
Μ’ αυτά συνηθίσαμε, ζήσαμε, μεγαλώσαμε. Όμως... Επιθυμώ να μπει μια τελεία και μια παύλα σ’ όλα αυτά. Αρκετά! Τέλος το δούλεμα αλλά κι οι «μπίζνες». Δεν αντέχω άλλα αποκαΐδια.
Αν κάτι πρέπει να παραδοθεί στην πυρά είναι τα «κούτσουρα» της αμάθειας, του λαϊκισμού και της ευνοιοκρατίας, είναι οι «κλώνοι» του κυνισμού, της ιδιοτέλειας και της αδιαφορίας, είναι τα «ξερόχορτα» της απαισιοδοξίας, της γκρίνιας και του ανικανοποίητου.
Πάνω σ’ αυτά τ’ αποκαΐδια θα ’θελα να στήσω -σήμερα κιόλας- χορό λύτρωσης, χορό χαράς, πάνω σ’ αυτά τ’ αποκαΐδια θα ’θελα να ξεφυτρώσουν και να ξαναβλαστήσουν όνειρα, προσδοκίες και ελπίδες. Πάνω σ’ αυτά, κι όχι σε ‘κείνα που κάθε χρόνο βασανιστικά κι απεγνωσμένα βρωμίζουν και ρημάζουν τις αυλές και τις ψυχές μας.